Γεωπεριβαλλοντικά - Γεωμυθολογικά μονοπάτια: Θίσβη, Θεσπιές, Τελφούσιον όρος

Εμείς τα παιδιά της Δ2 και Ε1 του 4^ου Δημ. Σχ. Λιβαδειάς μαζί με τις δασκάλες μας Βοζιάρη και Νιαβή Βασιλική ακολουθώντας τα χνάρια του Ηρακλή φτάσαμε στην «πολυτρήρωνα τε Θίσβη», όπως την αναφέρει ο Όμηρος επειδή είχε πολλές περιστέρες. Προστάτης των κατοίκων της Θίσβης ήταν ο Ηρακλής Αλεξίκακης. Προς τιμή του είχαν οικοδομήσει ένα σπουδαίο ναό που τον κοσμούσε ένα αξιόλογο μαρμάρινο άγαλμα και γίνονταν μεγαλοπρεπείς γιορτές με την ονομασία Ηράκλεια.

Κατά τη διάρκεια των Ηρακλείων επισκέπτονταν τη Θίσβη χιλιάδες επισκέπτες, κάτοικοι γειτονικών πόλεων, για να παρακολουθήσουν τις πολλές και ποικίλες εκδηλώσεις. Λατρεύονταν επίσης ο Ασκληπιός, η Άρτεμης και ο Ερμής.

Στη Θίσβη υπήρχε επίσης ιερός ναός προς τιμή της Αρτέμιδας της Ειλειθυΐας. Οι πολλές επιγραφές που έχουν διασωθεί μας μαρτυρούν την υψηλή πολιτική, θρησκευτική και εμπορική κίνηση που αναπτύχθηκε στη Θίσβη την περίοδο εκείνη.

Στη Θίσβη επισκεφτήκαμε την ακρόπολή της με τους δυο πύργους της, τους λαξευτούς τάφους στα βράχια θολωτούς και είδαμε από κοντά τα αντιπλημμυρικά έργα που έγιναν τη μυκηναϊκή εποχή, γιατί το χειμώνα η πεδιάδα τους μετατρεπόταν σε λίμνη και δεν ήταν δυνατόν να καλλιεργηθεί.

Μας στενοχώρησε η εικόνα που παρουσιάζει ο αρχαιολογικός χώρος της ακρόπολης της Θίσβης, ο οποίος έχει μετατραπεί σε χώρο στάθμευσης παροπλισμένων μηχανημάτων.

Αφήνοντας τη Θίσβη προχωράμε για τις Θεσπιές εκεί όπου ο Ηρακλής πέρασε τέσσερα χρόνια κοντά στο βασιλιά Θέσπιο για να κάνει πρακτική εξάσκηση. Αργότερα ξαναγύρισε στις Θεσπιές έχοντας αποστολή να σκοτώσει το λιοντάρι του Κιθαιρώνα που προκαλούσε ζημιές στην περιοχή.

Εδώ ο Ηρακλής κατά διαταγή του βασιλιά Θέσπιου κοιμήθηκε με τις 49 από τις 50 κόρες του και απέκτησε 51 γιους τους Θεσπιάδες. Αυτή που δεν κοιμήθηκε μαζί του έγινε η πρώτη ιέρεια του ναού του που ιδρύθηκε στις Θεσπιές. Οι Θεσπιάδες έφυγαν και πήγαν και κατοίκησαν το νησί Σαρδηνία.

Στις Θεσπιές επισκεφτήκαμε την αυλή του Μουσείου των Θεσπιών για να δούμε επιτύμβιες στήλες που βρέθηκαν από τις ανασκαφές που έγιναν στη θέση Κάστρο. Μας εντυπωσίασε ιδιαίτερα αυτή που παριστάνει μια κόρη να προσφέρει ένα πορτοκάλι στην καθισμένη σε θρόνο νεκρή μητέρα της. Δυστυχώς δεν μπορέσαμε να επισκεφτούμε το Μουσείο γιατί είναι κλειστό

Ο κ. Κορούνης Χρήστος, πρώην Δήμαρχος Θεσπιέων και η κ. Χατζή Μίνα, φύλακας του Μουσείου μας έδωσαν πολλές χρήσιμες πληροφορίες για τις Θεσπιές. Μας έδειξαν την περιοχή όπου ήταν η αρχαία πόλη των Θεσπιών, την ακρόπολη με το τείχος της. Επισκεφτήκαμε και είδαμε ένα τμήμα του τείχους της ακρόπολη που ήταν πλίθινο. Εντυπωσιαστήκαμε γιατί μέχρι τώρα όσα άστρα έχουμε δει όλα είναι πέτρινα και όπως είπε ο κ. Κουρούνης και η κ. Χατζή είναι σχεδόν η μοναδική περίπτωση στην Ελλάδα.

Οι αρχαίοι Θεσπιείς περισσότερο από όλους τους Έλληνες τιμούσαν τον Έρωτα. Το πρώτο τους άγαλμα ήταν μια πέτρινη ακατέργαστη πέτρα. Στη συνέχεια φτιάχτηκε ένα μαρμάρινο άγαλμα από τον Πραξιτέλη και αργότερα. ένα μπρούτζινο άγαλμα από το Λύσιππο. Υπάρχει ένας μύθος ότι το άγαλμα του Πραξιτέλη το έφερε στις Θεσπιές η Αθηναία εταίρα Φρύνη, η οποία καταγόταν από τις Θεσπιές. Η Φρύνη ήταν μοντέλο του Πραξιτέλη.

Ο Παυσανίας όταν την επισκέφτηκε είδε το αρχαίο θέατρο και την αγορά, όπου ήταν το άγαλμα του Ησιόδου. Κοντά στην αγορά υπήρχε μπρούτζινο άγαλμα της Νίκης και μικρός ναός των Μουσών, με μαρμάρινα μικρά αγάλματά τους και ναός του Απόλλωνα . Υπήρχε άγαλμα του Διός του σαώτου, για τον οποίο λεγόταν η εξής παράδοση: υπήρχε ένας δράκος που λυμαινόταν την περιοχή, ο Δίας είχε δώσει εντολή κάθε χρόνο να παραδίδουν στο θηρίο ένα έφηβο εκλεγμένο με κλήρο, για να σωθεί η περιοχή. Κάποτε ο κλήρος έπεσε στον Κλεόστρατο τότε ο φίλος του ο Μενέστρατος εφήρευ ένα τέχνασμα για να σώσει το φίλο του. Έφτιαξε ένα μπρούτζινο θώρακα, ο οποίος σε καθένα από τα δυο φύλλα του είχε αγκίστρι γυρισμένο προς τα πάνω. Φόρεσε το θώρακα και πρόσφερε τον εαυτό του θεληματικά στο δράκοντα, ώστε και ο ίδιος να θυσιαστεί, αλλά και το δράκοντα να καταστρέψει, γι` αυτό και ο Δίας ονομάστηκε σαώτης= σωτήρας. Κοντά σ` αυτό ήταν το άγαλμα του Διονύσου και της Τύχης. Σε άλλο σημείο ήταν τα αγάλματα της Υγείας, της Αθηνάς και του Πλούτου

Η ξενάγησή μας στις Θεσπιές έφτασε στο τέλος, ευχαριστήσαμε τους ξεναγούς μας και πήραμε το δρόμο της επιστροφής σταματώντας στο βουνό Πέτρα, το αρχαίο Τελφούσιο ή Τιλφούσιο όρος.

Για το βουνό αυτό η μυθολογία μας λέει ότι εδώ ήρθε ο Απόλλωνας για να φτιάξει το πρώτο του μαντείο του. Σε αυτή την περιοχή υπήρχε η Τιλφούσα πηγή με τη Νύμφη της την Τιλφούσα, που ήταν μάντισσα. Όταν είδε τον Απόλλωνα να σχεδιάζει στο χώμα τα θεμέλια του ιερού του, του είπε ότι δεν είναι κατάλληλο το μέρος αυτό για το μαντείο γιατί έχει θόρυβο από τις άμαξες που σταματάνε για να πιούν τα ζώα τους νερό. Τον παρότρυνε να πάει στους Δελφούς και να φτιάξει εκεί το μαντείο.

Ο Απόλλωνας έφυγε αλλά κάποια στιγμή αντιλήφθηκε ότι η Τιλφούσα Νύμφη τον ξεγέλασε και γύρισε πίσω και με μια βροχή από πέτρες έφραξε την πηγή της. Στο σημείο αυτό έφτιαξε και το ιερό του. Σήμερα μπορεί να δει κανείς λίγα απομεινάρια των θεμελίων του ιερού μιας και στη θέση του κτίστηκε το εκκλησάκι του Ιωάννη του Πρόδρομου, που βρίσκεται απέναντι από το βουνό Πέτρα, δίπλα στις σιδηροδρομικές γραμμές.

Με τη σημερινή μας επίσκεψή στη Θίσβη, στις Θεσπιές και στο ιερό του Απόλλωνα, κλείνουμε το περιβαλλοντικό μας πρόγραμμά «Γεωπεριβαλλοντικά – Γεωμυθολογικά μονοπάτια της Βοιωτίας» για τη φετινή σχολική χρονιά.

Σκοπός του προγράμματος αυτού ήταν να γνωρίσουμε τους τόπους και τους μύθους τους. Να συνδέσουμε το παρόν με το παρελθόν ενός τόπου και να δούμε τις όποιες αλλαγές του, θετικές και αρνητικές. Να κάνουμε γνωστά στο ευρύτερο περιβάλλον μας όσα μάθαμε και είδαμε. Και τέλος σαν παιδιά που είμαστε να ζήσουμε μικρές περιπέτειες, να αγαπήσουμε τη Μάνα Γη και να την προστατέψουμε όταν χρειαστεί.